Zielony Dąb, gmina Buderaż – wieś polsko-ukraińska. Latem 1943 r. upowcy zamordowali ok. 60 Polaków (3.07.1943)

Jedno z trzech masowych miejsc zbrodni, dokonanej przez UPA 3 lipca 1943 r. we wsi Zielony Dąb. Zbrodnia i pochówek odbyły się na terenie posesji Wacława Wereszczyńskiego. Rys. J. Wereszczyński, były mieszkaniec Zielonego Dębu


Zielony Dąb pow. Zdołbunów: upowcy oraz miejscowi Ukraińcy zamordowali ponad 60 Polaków; zgromadzili ich w trzech miejscach: w stodole nożami kłuli najpierw mężczyzn, potem kobiety, następnie wpędzili małe dzieci i spalili – zabitych, rannych i żywych; podobnej zbrodni dokonali w drugim domu (W. i E. Siemaszko..., s. 971 – 972) (3.08.1943)

 
Wieś Zielony Dąb w gminie Buderaż, przed 1943 r. Zamordowani przez upowców 3 lipca 1943 r. podczas rzezi wsi: zakłuty nożami Wacław Wereszczyński i jego siostra Justyna Borowska, obywatelka francuska, będąca w odwiedzinach u rodziny, zakłuta nożami i spalona w stodole. Ze zbiorów W. i E. Siemaszków (dar J. Wereszczyńskiego).

Zielony Dąb, gmina Buderaż – wieś polsko-ukraińska. Latem 1943 r. upowcy zamordowali ok. 60 Polaków. Wiele rodzin zostało spalonych żywcem w swoich mieszkaniach. Jan Wereszczyński – wówczas 14-letni – tak pisał o swoim ocaleniu: „Na dwa dni przed wymarszem do Szumska uratowała mi życie Huk Nastia, żona Huka Syły i matka Huka Sawatia, który miał mnie zabić na polecenie swego prowodyra. Polecenie to usłyszeliśmy z Nastią przez drzwi sąsiedniego pokoju. Nastia, narażając siebie, wyprowadziła mnie, ukrywając pod szeroką zapaską i ułatwiła mi ucieczkę”.  
Źródło: Relacja Jana Wereszczyńskiego, [w:] W. Siemaszko, E. Siemaszko, Ludobójstwo..., t. 2, s. 1244.

wieś ZIELONY DĄB gromada Zielony Dąb, gmina Buderaż, powiat Zdołbunów, woj. wołyńskie parafia Kąty (Kuty) Opracowywane w okolicy: Hurby, Huta Stara, Stawczyna, Marynki, Kamyki, Balarnia, Androszowka, Przemorówka, Huta Ruska, A B C D E-F G H I J K L-Ł M N O P R S-Ś T U W Z-Ż

WYKAZ GOSPODARSTW, stan w około 1939 r. (najdalej do połowy maja 1943 r.)
1.	HUK	Wasyl - 5 osób +1943 (zamordowany razem z matką)
	HUK	Syła - s. IN i Sawatii, żona Nastia (uratowała z rąk banderowców Jana Wereszczyńskiego). Sawatia mieszkała z nimi.
2.	JASIŃSKI	7 osób. Zamordowana córka Aniela 1935-1943.
3.	KRAJEWSKI	4 osoby. Wszyscy +1943.
4.	KRAJEWSKI	Jan 1878-1943, żona Konstancja?, dzieci: Maria 1911-1943, Piotr (poniżej), Kazimierz 1915-1943.
	KRAJEWSKI	Piotr 1905 (lub1913)-1943, żona Maria 1912-1993 (*Czerniawa) z d. Mrazek - c. Władysława i Marii, dzieci: Antoni 1937 i Halina 1941. Maria z dziećmi uciekła po 3.07.1943 r. Po wojnie: Grabowiec koło Torunia.
5.	KRASICKI	Jan - 5 osób. Wszyscy +1943.
6.	KRASICKI	Cezary - 4 osoby. Wszyscy +1943.
7.	KRASICKI	Antoni - 4 osoby
8.	ŁOZIŃSKI	Marian +1943, żona I.N..
9.	ŁOZIŃSKI	Jan 1918-1943 i 2 osoby I.N.
10.	ŚLIWINSKA	Teresa - 2 osoby
11.	STYCHAŃSKI	Dionizy +1943 - 4 osoby.
12.	STYCHAŃSKI	Eugeniusz +1943 - 6 osób
13.	STYCHAŃSKI	Marian +1943 - 5 osób.
14.	STYCHAŃSKA	Maria - 5 osób
15.	STYCHAŃSKI	Wacław - 6 osób
16.	STYCHAŃSKI	Jan +1943 - 7 osób.
17.	STYCHAŃSKI	Mikołaj - 3 osoby
18.	WERESZCZYŃSKI	Antoni 1903-1943, żona Maria 1907-1943, dzieci: Czesława 1936-1943, Jerzy 1940-1943.
19.	WERESZCZYŃSKI	Łukasz 1895, żona Stanisława 1901-1943 z d. Tylicka, dzieci: Jadwiga 1922-1943, Edward 1926-1943, Józefa 1928-1943, Władysław1932-1943, Maria 1939-1943. Przeżyli: Mirosław, Janina i Dominik 1919-2007 (zm. w Anglii)
20.	WERESZCZYŃSKI	Marceli - 5 osób - 1943 (4 osoby spalone). Być może mieszkaly tu: Maria 1901-1943, Justyna 1903-1943.
21.	WERESZCZYŃSKI	Zygmunt +1943. Być może: Zofia (żona?) 1909-1943 i dzieci: Józef 1928-1943, Stefania 1932-1943.
22.	WERESZCZYŃSKI	Wacław 1894-1943 - s. Antoniego, żona Weronika 1904-1943 - c. Romana, dzieci: Kazimierz 1921, Bolesław 1925, Jan 1929, Ambroży 1931, Stefan 1934-1943, Maria 1936-1943, Piotr 1938-1943, Aleksander 1940-1943.
23.	WERESZCZYŃSKI	Kazimierz 1898-1943, żona Ludwika 1903-1943, dzieci: Helena 1934-1943, Zofia 1936-1943, Maria 1938- 1943.
24.	WERESZCZYŃSKI	Jan - 3 osoby
25.	ZIELIŃSKI	Adolf - 4 osoby
26.	ZIELIŃSKI	Piotr - 4 osoby
27.	ZIELIŃSKI	Marceli - 2 osoby
28.	ŁOZIŃSKI	Franciszek, żona Urszula z d. Tubis, syn Walenty 1913
29.	BUBEL	IN., dzieci: Maksymilian 1923-1943, Władysław 1926-1943
30.	KRASICKI	Roman 1833-1943.
	KRASICKI	IN., żona Leontyna 1913-1943, córka Bronisława 1933-1943.
Spis mieszkańców w poz. 1-27 powstał według "Kroniki" Feliksa Jasińskiego spisanej 1960r (p. Jasiński konsultował listę z 5 osobami ocalałymi z Zielonego Dębu). Opracowanie elektroniczne spisu Monika Jastrzębska.- kwiecień 2006
Brak więcej informacji. Proszę Państwa o pomoc w uzupełnianiu wykazu. Objaśnienie: rok w barwie niebieskiej - spaleni żywcem dn. 3.07.1943 przez bandytów ukraińskich.

Osoby zainteresowane miejscowością / udostępniające informacje: FORMULARZ zgłoszenia rodziny i uzupełnienia danych
L.p.		Informacje
1.	Ewa Peczyńska	[styczeń 2006] uzup. poz. 19.	peczewa(a)o2.pl
2.	Marzena Sierocka	[styczeń 2006] poz. 28.	majka73(a)tlen.pl
3.	Włodzimierz Łoziński	potomek Jana Łozińskiego. [listopad 2007] dot. poz. 9.	wlodekl(a)poczta.onet.pl
4.	Ambroży Wereszczyński	[kwiecień 2009] korekta i uzup. w poz. 22.	ganimedes67(a)gmail.com
5.	Patrycja Górniak	[marzec 2011] Stanisław Krajewski z Zielonego Dębu zamieszkał w Zakotach.	pat.gorniak(a)gmail.com
6.	Przemysław Portuś	[sierpień 2012] poz. 29 i 30, uzup. poz. 4, 9, 18-23.	port14(a)interia.pl
7.	Aleksandra Krajewska -Sznajder	c. Antoniego. [listopad 2015] uzup. poz. 4.	orka70(a) interia.pl

Poniższe ogłoszenie, niestety zbyt późno, ale spełniło swoją rolę i jest już nieaktualne, ponieważ zgłosiła się osoba (dawny sąsiad nieżyjącego od stycznia 2007 r. poszukiwanego), która znała dalsze losy Dominika Wereszczyńskiego. Treść ogłoszenia pozostawiono na pamiątkę. OGŁOSZENIE Poszukuję materiałów mogących wyjaśnić losy zaginionego po 1949 roku mojego wujka Dominika Wereszczyńskiego, syna Łukasza i Stanisławy z domu Tylicka, urodził się w 1919 roku w miejscowości Zielony Dąb, gmina wiejska Buderaż, powiat Zdołbunów, woj. wołyńskie - (Wołyń). Z listu jaki otrzymałam z Instytutu Polskiego i Muzeum im. Gen. Sikorskiego wynika że - Jego numer wojskowy był 1919/76/III . - Był starszym saperem i służył w 101 Kompanii Saperów 2 Korpusu we Włoszech. - Był odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem i Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino. Proszę o przekazanie ewentualnych wiadomości o nim lub jego bliskich na adres e-mail. Ewa Peczyńska P.S. Dominik Wereszczyński ostatnio był widziany w Anglii. Był w szeregach armii do 1949 roku, chociaż zdemobilizowany był w 1945. Podobno chciał wyjechać do Argentyny. Tak mówił spotkanej osobie, która wróciła do Polski.

---