piątek, 16 kwietnia 2021

kol. Dobra pow. Łuck: Ukraińcy zamordowali 17 Polaków (8.04.1943)


Łuck - Drukarnia Akapit


 kol. Dobra pow. Łuck: Ukraińcy zamordowali 17 Polaków jadących do kościoła odbyć spowiedź wielkanocną, głównie młode dziewczęta i chłopców; ofiary były powiązane drutem, bite, miały wyłupane oczy, zdarte paznokcie, a dziewczęta obcięte piersi (W. i E. Siemaszko..., s. 589)   (8.04.1943)



kolonia
DOBRA
gromada Dobra, gmina Poddębce, powiat Łuck, woj. wołyńskie

Opracowywane w okolicy:
ChołopinyJaźwinyHermanówkaHininMajdan JezierskiJózefinDermankaMarjanówka,
A B C D E-F G H I J K L-Ł M N O P R S-Ś T U W Z-Ż



Kolonia liczyła około 50 gospodarstw. Przy szkole rozwijał się Związek Strzelecki i Drużyna Sokołów. Z inicjatywy kierownika szkoły Wacława Dobrowolskiego powstał amatorski chór młodzieżowy.
Projekt WYKAZU GOSPODARSTW, stan w około 1939 r.
1.
OSTROWSKIRobert - s. Jana i Tekli z d. Koksan, żona Petronela z d. Moździerska - c. Jana i Filomeny z d. Korzeniowska, dzieci: Antoni 1921-1990 (Niemodlin, ż.Teresa Korzeniowska c.Józefa i Heleny Bergiel); Genowefa 1924-1992 (Prądy, m.Tadeusz Martynowicz 1920-1998 Prądy - s.Apolloniusza i Leonardy Wolak), Marianna 1926 (m.Henryk Słodkowski 1922 - s.Dionizego i Cecylii Wysockiej). W czasie napadów band ukraińskich w 1943 r. chronili się w okolicznych lasach, gdzie nocowali w ukrytych ziemiankach. W okresie nasilenia napadów udało się im schronić w Przebrażu, gdzie skutecznie funkcjonowała samoobrona. W 1945 r. przenieśli się na teren woj. opolskiego i zamieszkali w m. Gościejowice k/Niemodlina.
2.
KOWNACKIPiotr 1896-1972 - s. Franciszka i Marianny z d. Paszkowska  żona Helena 1902-1977 z d. Mazurkiewicz - c. Floriana i Pauliny, dzieci: Stanisław (ż. Elżbieta Ostrowska), Jan, Jadwiga. W 1942 r. adaptowali dziewczynkę - żydówkę z Zofiówki (po wojnie zabrana przez żyda do USA). Po wojnie na Opolszczyźnie.
3.
KOWNACKICezary 1898-1971 - s. Franciszka i Marianny z d. Paszkowska, żona Jadwiga, dzieci: Maria, Bronisław. Cezary to drugi mąż Jadwigi, z pierwszego małżeństwa dzieci: Konstancja i Zofia, mieszkali razem 
4.
BOJKOWSKIFranciszek 1902-1976 - s. Jana i Ludwiki z d. Krzaczkowska, żona Genowefa 1910-1988 z d. Kownacka - c. Franciszka i Marianny z d. Paszkowska, dzieci: Danuta, Wacława, Natalia, Czesław, Longin.
5.
SAWICKIFranciszek, żona Bronisława, dzieci: Stanisław, Felicjan, Leokadia.
6.
SAWICKIStanisław, żona Emilia. Bezdzietni. Jego rodzony brat Dominik mieszkał też w Dobrej (poz. 7).
7.
SAWICKIDominik, żona Stanisława, dzieci: Romualda, Czesław.
8.
SAWICKIEugeniusz - s. Jana i Dominiki z d. Konefał, żona Gracjanna z d. Sawicka - c. Józefa i Magdaleny z d. Kamińska, dzieci: Stanisław, Teresa, Mirosław.
9.
SAWICKIZygmunt - s. Józefa i Magdaleny z d. Kamińska, żona Maria z d. Knapik, dzieci: Ryszard, Bożena. Zygmunt to brat Gracjanny
10.
SAWICKIBaltazar - s. Jana i Zofii z d. Ostrowska, żona Malwina z d. Krzaczkowska, bezdzietni. Baltazar to brat Józefa.
11.
SAWICKIJózef - s. Jana i Zofii z d. Ostrowska, żona Magdalena z d. Kamińska, dzieci: Gracjanna, Zygmunt, Konstancja -zm. w wieku 12 lat. Józef to brat Baltazara. Dzieci założyły swoje rodziny (poz. 8 i 9).
12.
SAWICKIAdam - s. Jana i Zofii z d. Ostrowska, żona Teofila, dzieci: Cezary, Adam, Grzegorz. Adam to brat Baltazara i Józefa.
13.
DOMALESKIAdolf, żona Helena z d. Sawicka - c. Jana i Zofii z d. Ostrowska, dzieci: Jan, Władysław, Regina, Stanisława, Izabela. Helena to siostra Baltazara, Józefa i Adama.
14.
OSTROWSKIJan, wdowiec, dzieci: Dioniza, Michalina, Helena, Albin, Antoni.
15.
OSTROWSKIFlorian 1883-1965 - s. Józefa i Zofii, żona Bronisława 1900-1949 z d. Marcinkiewicz - c. Antoniego i Karoliny z d. Molnek, dzieci: Władysław 1920-1985, Jadwiga 1921-1968, Józef 1923-1997, Marian 1927-1978, Witalia 1930-1998, Zbigniew 1933-2008, Jerzy 1934-2012. Po wojnie w Pieszycach, woj. dolnośląskie.
16.
GALLAStanisław 1869 - s. Andrzeja i Apolonii Koziarskiej z d. Bergel, żona Teofila Sawicka c. Jana i Zofii z d. Ostrowska, dzieci: Helena, Marianna, Adam, Jan, Franciszek.
17.
SAWICKIJan +1945, żona Maria 1901, syn Romuald 1937. Jan zmarł w r. zaraz po przyjeździe z Wołynia w miejscowości Chlebowo, dzisiejsze Pomorskie.
18.
OSTROWSKIPiotr 1866-1957 s. Antoniego i Marii z d. Sawicka, żona Zofia 1875-1957 z d. Rosińska.
19.
OSTROWSKIJan - s. Piotra i Zofii z d. Rosińska, żona IN., syn Antoni (poniżej).
OSTROWSKIAntoni 1910, żona Genowefa 1920 z d. Jóźwikiewicz z przemieścia Dworzec.
20.
OSTROWSKIFranciszek - s. Piotra i Zofii z d. Rosińska 1899-1962, żona Janina, dzieci IN
21.
OSTROWSKIRoman - s. Piotra i Zofii z d. Rosińska, żona IN, dzieci IN
22.
OSTROWSKIMieczysław - s. Piotra i Zofii z d Rosińska 1908-1972, żona Brygida 1914-1996 z d. Kopij
23.
OSTROWSKIMarian 1912-1992 - s. Piotra i Zofii z d. Rosińska, żona Felicja 1913-2004 z d. Kownacka c. Franciszka i Marianny z d. Paszkowska.
24.
KOWNACKI
Franciszek - s. Franciszka i Marianny z d. Paszkowska, żona Helena, dzieci: Bogusława, Krystyna, Piotr.
25.
SAWICKI
Antoni 1899-1981, żona Rozalia 1908-1985 z d. Kownacka - c. Franciszka i Marianny z d. Paszkowska, dzieci: Henryk, Konstanty, Jan, Mieczysław, Roman, Czesława, Maria.
26.
BOJKOWSKIJózef.
27.
HALIŃSKA
Jadwiga z d. Ostrowska - c. Piotra i Zofii Rosińska, nie miała dzieci, była tercjarką w III Zakonie św. Franciszka z Asyżu
28.
KOWNACCY
(od administratora strony) żeby nie mnożyć pozycji, nie znając powiązań rodzinnych i wieku, wymienione zostały tu pozostałe osoby o tym nazwisku: Janina, Weronika, Florian, Stanisław, Wiktor.
29.
OSTROWSKI
Kasper 1868 - s. Józefa i Filomeny z d. Galla, I żona I.N. (może Weronika Rosińska?), dzieci: Stanisław 1892 (p.38), Hermenegild 1901, Cyprian, Monika i jeszcze jedno, II żona (śl.1910) Aniela 1878 z d. Suchodolska, 6-ro dzieci, w tym: Piotr, Jan, Elżbieta 1920 (m.Stanisław Kownacki) i Józef 1924. Elżbieta z rodzicami została zamordowana przez banderowców 5.07.1943 r. Kasper miał siostrę o imieniu Ludwika 1867. Przodkowie przybyli z Podlasia po upadku Powstania Listopadowego.
30.
OSTROWSCY(od administratora strony) żeby nie mnożyć pozycji... (jak wyżej): Paulina, Dionizy, Paweł, Wacław, Władysław.
31.
PASZKOWSCY(od admin. strony) żeby nie mnożyć pozycji... (j.w.): Zofia, Jan, Longin,
32.
ROSIŃSKIDominik 1895 (*Chołopiny) - s. Mariana, żona Jadwiga 1898 - c. Hipolita, dzieci: Maria 1921, Anna 1922, Aleksander 1924, Józef 1927, Krystyna 1935.
33.
SAWICCY
(od admin. strony) żeby nie mnożyć pozycji... (j.w.):  Mateusz, Cezary, Emilian, Franciszek, Hilary.
34.
SŁODKOWSKI
IN.
35.
SZPRYNGIEL
Stanisław, żona Monika z d. Ostrowska, córki: Janina, Zdzisława,
36.
SAWICKI
Grzegorz, żona Stanisława z d. Szyszkowska, dzieci: Marian, Danuta, Roman.
37.
KOWNACKI
Łucjan 1910-1967, żona Michalina z d. Ostrowska, dzieci: Konstancja, Jadwiga
38.
OSTROWSKIStanisław 1892 - s. Kaspra i IN. (w p.29), gajowy, żona?, dzieci: Paweł i jeszcze 4-ro. Rodzina wywieziona na Sybir w 1940 r.
39.
SMACZNYrodz. prawosławna
40.
WAGNERrodz. ewangelicka
41.
ZELENTrodz. ewangelicka
42.
OSTROWSKICezary - s. Baltazara, żona IN, syn Tadeusz 1935. Po wojnie Dębina, gm. Malbork.
43.SAWICKIJózef - s. Mateusza (s.Piotra i Ewy z d. Kownacka) i Anieli z d. Kopij, gajowy, żona Zuzanna z d. Sawicka - c. Józefa i Pauliny z d. Kownacka, dzieci: Jan (zesłany na Sybir, trafia do armii Andersa, za odniesione rany pod Monte Cassino - angielska renta wojenna), Tadeusz 1923-8.04.1943.
44.SAWICKIDionizy 1900-8.04.1943 - s. Józefa i Pauliny z d. Kownacka, kowal i stolarz, żona Genowefa 1898 z d. Sawicka - c. Mateusza i Anieli z d. Kopij, dzieci: Marianna 1918 (po m.Oliwa), Dionizia 1920 (Bojkowska), Janina 1924, Jadwiga 1928.
Brak więcej informacji. Proszę Państwa o pomoc w uzupełnianiu wykazu zgodnie ze stanem w 1939r. (ew. dzieci do 1945r.). Objaśnienie: rok w barwie: niebieskiej - śmierć z rąk bandytów ukraińskich (w tym tzw. "upa").
Osoby zainteresowane miejscowością / udzielające informacji:
L.p.
Informacje
1.
Czesław Martynowicz[lipiec 2006] poz. 1, [wrzesień 2007] uzup. poz. 16.czesmart(a)interia.pl
2.
Leszek Rześniowiecki[marzec 2007] poz. 2-16, [styczeń 2010] poz. 37, uzup. poz. 5, 27. Piszę genealogię rodu Sawickich. Poszukuję krewnych z Wołynia o nazwisku Sawicki.lrzesniowiecki(a)gmail.com
3.
Marian Maksymiuk[maj 2007]  Żona Jana Kitajewskiego z Bolarki - Maria z Sawickich (foto) pochodziła z Majdanu Dobra.mal_molon(a)interia.pl
4.
Mariusz Sawicki[grudzień 2007]  poz. 17.marsaw4(a)gmail.com
5.
Adam Ostrowski[styczeń 2008]  poz. 18-25 oraz poz. 26-35 z wykazu sporządzonego 5.11.2002r. przez byłego mieszkańca Dobrej, niestety już nieżyjącego Józefa Ostrowskiego s. Kaspra i Anieli, uzup. poz. 2-4.a.ostrowski(a)neostrada.pl
6.
Joanna Gall[luty 2008] Rodzina Kamińskich (również Kownaccy, Ostrowscy) - http://www.kaminscy.pl/wolyn.htmjoannagall(a)laposte.net
7.
~jsiwek[marzec 2008] uzup. poz. 35jsiwek(z)onet.eu
8.
Radosław Sawicki[marzec 2008] poz. 36radziecki_83(a)o2.pl
9.
Dorota Ostrowska[kwiecień 2008 i listopad 2012] uzup. poz. 15dorota(a)biskupin.wroc.pl
10.
Czesław Kamiński[kwiecień 2011] uzup. poz. 32 z indeksu represjonowanychczkamyk(a)op.pl
11.
Tadeusz Ostrowski[listopad 2013] poz. 42.bogusia.0702(a)wp.pl
12.
Edmund Konefał[październik 2014] poz. 43-44. Inf. własna z potwierdzeniem z opracowania "Ludobójstwo..." W i E Siemaszko, str. 589 t.2.edmund.konefal(a)gmail.com
Wiosną 1944 r. przez bandy UPA zostały zamordowane m. in. osoby: Stanisław Sawicki, Stanisław Bykowski - gajowy, Anastazja Bykowska, Antonina Ostrowska, Czesław Sawicki.
Ze wspomnień nieżyjącego już Zbigniewa Ostrowskiego. Przysłała córka Dorota Ostrowska.
Rodzina Ostrowskich mieszkała na wsi, Ojciec prowadził 7ha gospodarstwo rolne. Przed wojną cały czas był sołtysem całej wsi. Był wzorowym gospodarzem, pamiętam, że swoje plony woził gdzieś na wystawy rolne.
Przed Wojną zacząłem chodzić do szkoły podstawowej. Chodziłem nawet do …. klasy (może 3-ciej, dopisek żony). Wiem, że szkoła była 7 klasowa i były nauczane języki obce. Osobiście pamiętam, że uczyłem się języka niemieckiego. W 1939 roku przejścia rosyjskiego wojska nie pamiętam. Wiem, że najstarszego brata Władysława zabrali do rosyjskiego wojska, bo pamiętam go w rosyjskim mundurze wojskowym jak był na przepustce w domu. W roku 194… widziałem przemarsz niemieckiego wojska pancernego, bo byli u nas na podwórzu jakimś pancernym autem. Potem poszli dale na wschód. Działań wojennych z 1939r jak wojska rosyjskie napadły na Polskę i później jak Niemcy napadli na Rosję nie pamiętam, ale chyba działań frontowych u nas nie było. Byłby spokój gdyby nie Ukraińcy. Najpierw z naszej wsi zamordowali paru ludzi, złapali ich w lesie na robotach i po prostu zarżnęli (wg źródła: Władysław Filar, „Przebraże bastion polskiej samoobrony na Wołyniu”, Warszawa 2007, ok. 9 kwietnia 1943 roku zamordowano 11 osób, które szły do kościoła w Dermance na spowiedź wielkanocną. Później zorganizowane bandy ukraińskie mordowały i paliły dookoła i naszą wieś też. My na noc uciekliśmy do zaprzyjaźnionych Ukraińców na wsi ukraińskiej Jaźwiny za rzeką i widzieliśmy z daleka jęzory ognia jak zabudowania naszego gospodarstwa się palą. Spalili całą wieś, a ludzie pouciekali do lasu. My młodzi i dzieci z dobytkiem i krowami uciekaliśmy nawet z tej ukraińskiej wioski, bo mogliby tam przyjść i nas i ich wymordować, a wieś spalić. Ojciec i dwóch starszych braci (Marian i Józef?) byli w samorzutnej obronie wsi i dobytku swojego i innych mieszkańców. My uciekliśmy wtedy na wieś Przebraże, gdzie już była zorganizowana samoobrona wsi. Zamieszkaliśmy tam w stodole u jakiś gospodarzy, ale tam było tylu uciekinierów, takich jak my i z innych wiosek, że musieliśmy przenieść się do pobliskiego lasu i zamieszkać w wykopanych tzw. ziemiankach, inni w szałasach skleconych z byle czego. Po jakimś czasie Ojciec zbudował w lesie jakąś chatynkę i właśnie w niej mieszkaliśmy do końca Wojny. Pamiętam 1944r. tyranię wojska rosyjskiego jak przechodziło przez nasz las. Szli normalnie do ataku, ale działań wojennych nie było, bo przecież wieś Przebraże działała w samoobronie i nie było w niej ani Niemców, ani Ukraińców. Jak zaznaczyłem mieszkaliśmy tam do końca Wojny i do ewakuacji do Polski. W międzyczasie podczas zamieszkiwania w lesie na Przebrażu, bracia Józef i Marian należeli do oddziałów samoobrony Przebraża. Bronili wioski oraz chodzili na wypady na wioski i oddziały ukraińskie, niejednokrotnie wracali z łupem ukraińskim lub odbitym własnym - polskim, który Ukraińcy zrabowali Polakom. Wokół Przebraża nie było całej wioski, wszystkie wsie były spalone, ludzie wymordowani albo pouciekali na inne wioski, gdzie była zorganizowana samoobrona. Dziś na miejscu tych wiosek jest step, same ugory, jak opowiadają ludzie, Polacy, którzy z narażeniem życia czasami odwiedzają swoje wsie i swoje miejscowości, ale niczego tam już nie ma, same pustkowia i zburzone cmentarze, poprzewracane krzyże. Czasami na wsi został spróchniały krzyż misyjny na środku wsi, którego Ukraińcy bali się ruszyć i zniszczyć.
W roku 1945 zostaliśmy ewakuowani do Polski, gdyż te wschodnie ziemie na mocy układów dostały Rosji.
Ewakuowani zostaliśmy z całym biednym dobytkiem co żeśmy mieli. Rodzina dostała tzw. Towarowy (bydlęcy) wagon. Załadowano do niego zwierzęta, tzn. konie, krowy, świnie, chyba jakiś drób, po drugiej stronie wagonu rozmieszczono wszystko co żeśmy mieli, jakieś meble, ubrania, garderobę, pościel, pierzyny, poduszki oraz artykuły spożywcze tzn. mąkę, ziemniaki, chleb, inne artykuły i wodę. W osobnym kącie był pokarm dla zwierząt. Wszystko to i ludzie, mieścili się w jednym wagonie. Mieliśmy przydział ewakuacyjny do Hrubieszowa, a zawieźli nas na Żuławy, nie wiem jak długo jechaliśmy, ale to musiały być tygodnie, bo pamiętam zawsze długie postoje na stacjach lub przy rozjazdach, ze względu chyba na pierwszeństwo przejazdu taboru wojskowego.
Na Żuławach we wsi Dębina wzięliśmy w posiadane z innymi rodzinami gospodarstwo rolne Folwark chyba paruset hektarowy, kiedyś, ale teraz każda rodzina dostała w posiadanie tyle ile miała na karcie ewakuacyjnej. W jednym domu mieszkało nas 5 rodzin, zabudowania gospodarcze również zostały podzielone na wszystkie rodziny. Każdy gospodarzył indywidualnie, a folwark był przystosowany do jednego dużego gospodarstwa, dlatego też dla małych indywidualnych gospodarzy te zabudowania były niewygodne i nieprzystosowane. Jedna stodoła, a wielu gospodarzy. Większe maszyny traktory, pługi wieloskibowe zostały zarekwirowane przez państwo i zabrane. Zresztą, do konika i tak taki wielki pług się nie nadawał.
W roku 1946 wrócił brat (Władysław) z Wojny i jako osiedleniec wojskowy otrzymał gospodarstwo rolne w Pieszycach (obecnie woj. Dolnośląskie). Po odnalezieniu rodziny sprowadził ją do Pieszyc, bo tu były jeszcze wolne gospodarstwa. Akt ewakuacyjny został przeniesiony do Pieszyc na mniejsze gospodarstwo indywidualne, już bez wspólników do zabudowań mieszkalnych i pomieszczeń gospodarczych. Tym sposobem cała rodzina z kresów wschodnich zamieszkała w Pieszycach. W Pieszycach na ul. Zamkowej objął też gospodarstwo rolne nasz brat stryjeczny (Albin), co ciekawe to on na tym gospodarstwie pracował cały czas będąc od 1939 roku jako żołnierz w niewoli niemieckiej i po Wojnie otrzymał to gospodarstwo w posiadanie. Tu na Dolnym Śląsku zamieszkały tylko dwie rodziny Ostrowskich, na ul Świdnickiej 51 i na Zamkowej 33. Reszta rodziny z transportu ewakuacyjnego zamieszkała na wsiach na Żuławach lub w Malborku, zależało to od statusu społecznego człowieka. Inny transport, późniejszy z tamtych okolic znalazł się pod Namysłowem, Bierutowem i w okolicznych wioskach. Dzisiaj po latach nawet trudno odnaleźć korzenie drzewa genealogicznego całej rodziny, tak jest rozproszona, nawet po Świecie. Prawdopodobnie można ich znaleźć w woj. Gdańskim, Olsztyńskim, Słupskim, Zielonogórskim, Opolskim i Dolnośląskim. Mimo usilnych starań w celu znalezienia wszystkich korzeni jak na razie nie udało mi się tego dokonać.

Zbigniew Ostrowski, ur. 25.03.1933r w kolonii Dobra pow. Łuck woj. wołyńskie. Imię ojca: Florian, imię matki Bronisława z d. Marcinkiewicz.


Data powstania strony: lipiec 2006 r., ostatnia edycja: październik 2014 r.
podstrona jest częściąwww.wolyn.ovh.org
inne strony O KRESACH

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz