Okolice Derżowa w obiektywie Józefa Treszki (1906-1945)
Derżów,
gmina Rozdół – wieś z przewagą ludności polskiej nad
Ukraińską, licząca blisko 1500 mieszkańców. Podczas napadu
banderowców z 9 na 10 maja 1944 r. zginęło ponad 100 Polaków.
Pozostali przy życiu uciekli do Stryja skąd po kilku dniach zostali
przetransportowani koleją w okolice Rzeszowa i Krakowa.
Jakub
Kraszewski tak opisuje swoje ocalenie „Ojciec z moimi braćmi
Stefanem i Józefem uciekli do lasu, natomiast mnie mama zabrała i
poszliśmy do sąsiada Rusina, który nas przyjął i ukrył”.
Źródło:
J. i J. Kraszewscy, Byliśmy świadkami, „Na rubieży” 2000, nr
42, s. 10.
– Oblali budynki benzyną i podpalili. Siostra cioteczna dojąca krowę spaliła się żywcem, ciotecznych braci natomiast wywlekli ze stajni i zamordowali. Stryj w pośpiechu uciekł na strych, zaciągając za sobą drabinę. Stamtąd nawoływał w stronę wsi, żeby wszyscy Polacy się ratowali. Potem żarliwie zaczął odmawiać „Pod Twą obronę”. W końcu zamilkł pochłonięty przez płomienie – wspominała Anastazja Barszczewska, która przeżyła atak.
Nazwiska
niektórych ofiar. Wg Janusza Stankiewicza wśród ofiar zbrodni w
Derżowie byli m.in. :
Jan
Barszczewski (lat 16)
Irena
Jakubowska (lat 12, córka Rozalii)
Janina
Jakubowska (lat 16, córka Rozalii)
Rozalia
Jakubowska (lat 40)
Maria
Karpinska (lat 60)
Anastazja
Kraszewska (lat 22)
Katarzyna
Kraszewska (lat 36)
Maria
Kraszewska (lat 67)
Rozalia
Kraszewska (lat 49, żona Mikołaja)
Rozalia
Kraszewska (lat 70)
Andrzej
Kraszewski (lat 62)
Grzegorz
Kraszewski (lat 10, syn Mikołaja)
Józef
Kraszewski (lat 17, syn Mikołaja)
Mikołaj
Kraszewski (lat 66)
Władysław
Kraszewski (lat 12, syn Mikołaja)
Władysław
Kraszewski (lat 33)
Anna
Lipińska (lat 60)
Weronika
Melinger (ur. 1880)
Wiktoria
Misiak (ur. 1879)
Helena
Najborowska (lat 7, córka Władysława)
Irena
Najborowska (lat , córka Jana)
Józefa
Najborowska (lat 40, żona Jana)
Regina
Najborowska (lat 6, córka Jana)
Stanisława
Najborowska (lat 17, córka Władysława)
Zofia
Najborowska (lat 5, córka Władysława)
(?)
Najborowska (lat 11, córka Jana)
Jan
Najborowski (lat 38)
Marian
Najborowski (lat 14, syn Stanisława)
Stanisław
Najborowski (lat 34)
Stanisław
Najborowski (lat 38)
Tadeusz
Najborowski (lat 13, syn Władysława)
Wiktor
Najborowski (lat 11, syn Władysława)
Władysław
Najborowski (lat 42)
Agnieszka
Poniecka (lat 60, szarytka)
Anastazja
Szajnowska (lat 23, córka Marii)
Janina
Szajnowska ( lat 20, córka Marii)
Julia
Szajnowska (lat 13, córka Rozalii)
Julia
Szajnowska (lat 38)
Kazimiera
Szajnowska (lat 15, córka Marii)
Maria
Szajnowska (lat 50)
Rozalia
Szajnowska (lat 36)
Stanisława
Szajnowska (lat 13, córka Marii)
Zofia
Szajnowska (lat 17, córka Marii)
Mikołaj
Szajnowski (lat 10, syn Marii)
Michał
Szajkowski (lat 60)
Michał
Szajkowski (lat 68)
Stefan
Szajkowski (lat 31)
Eliasz
Witkowski (lat 70)
Marian
Witkowski (lat 18)
(?)
Witkowski (lat 50)
Anastazja
Zielińska (lat 32)
Jadwiga
Zielińska (lat 2, córka Anastazji)
Maria
Zielińska (lat 20, córka Mikołaja)
Wiktoria
Zielińska (lat 9, córka Anastazji)
Mikołaj
Zieliński (lat 13, syn Anastazji)
Mikołaj
Zieliński (lat 70)
Stefan
Zieliński (lat 7, syn Anastazji)
Władysław
Zieliński (lat 5, syn Anastazji)
Bibliografia:
Czasopismo "Na Rubieży" (Stowarzyszenie Upamiętnienia
Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów Wrocław), Nr 29, str. 42.
Oprócz
nazwisk ofiar wymienionych poniżej zbrodni dokonano między innymi
na siostrach zakonnych należących do kościoła katolickiego:
siostra Agnieszka, siostra Wiktoria oraz siostra Józefa
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz