Ukraińcy na Lubelszczyźnie w latach 1944–1989

Jacek Wysocki, Ukraińcy na Lubelszczyźnie w latach 1944–1989, Lublin 2011, 357 s.

W książce przedstawiono różne aspekty życia ukraińskiej mniejszości narodowej na Lubelszczyźnie. Szczególnie dużo miejsca poświęcono  powojennym wysiedleniom Ukraińców do USRR, akcji „Wisła”, działalności OUN-UPA oraz kwestiom religijnym i kulturalnym. Zwrócono także uwagę na stosunkowo mało znane kwestie związane z powrotami ludności ukraińskiej z Ziem Odzyskanych na Lubelszczyznę. Zjawisko to przedstawiono w dwóch płaszczyznach – postawy struktur administracji państwowej jak też reakcji ludności polskiej. Analiza tego problemu wykazała, że powstałe z tego powodu konflikty wynikały przede wszystkim  z nieuregulowanych spraw majątkowych. W przedstawieniu  powojennych dziejów ludności ukraińskiej na terenie Lubelszczyzny nie mogło zabraknąć informacji na temat działalności Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Inicjatywy podjęte przez towarzystwo, będące narzędziem polityki narodowościowej władz,  miały wpływ na  integrację mniejszości ukraińskiej. W monografii  przedstawiono także działania aparatu bezpieczeństwa wobec ludności ukraińskiej w latach 1944–1989. Dodatkowo zamieszczono wybór dokumentów obrazujących wybrane  dziedziny życia ukraińskiej mniejszości narodowej na Lubelszczyźnie.

Książkę można kupić w lubelskim oddziale IPN.

SPIS TREŚCI

Wstęp
I. Ukraińskie wędrówki. Wysiedlenia do USRR i akcja „Wisła” (1944–1952)
   1. Sytuacja mniejszości ukraińskiej po zakończeniu działań wojennych
   2. Inicjatywy na rzecz utworzenia szkolnictwa ukraińskiego
   3. Geneza problemów polsko-ukraińskich
        3.1. OUN-UPA na Lubelszczyźnie
        3.2. Przesiedlenia do USRR
   4. Likwidacja części sieci parafialnej i administracyjnej Kościoła prawosławnego
   5. Przebieg i skutki akcji „Wisła”
   6. Ponowne wysiedlenia w 1950 r.
II. Ku przełomowi. Stopniowe złagodzenie polityki narodowościowej (1952–1956)
   1. Uchwała z 4 kwietnia 1952 r. i jej znaczenie
   2. Częściowa akceptacja powrotów Ukraińców z Ziem Odzyskanych
        2.1. Stanowisko administracji państwowej
        2.2. Reakcje ludności polskiej
   3. Kwestie wyznaniowe
   4. Przejawy życia kulturalnego
III. Od aktywizacji do asymilacji (1956–1989)
   1. Powstanie i formy działalności Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego
   2. Działania zmierzające do zachowania tożsamości narodowej
        2.1. Ukraińskie inicjatywy kulturalne
        2.2. Punkty nauczania języka ukraińskiego
   3. Wzrost roli Kościoła prawosławnego
        3.1. Odbudowa sieci parafialnej i administracyjnej
        3.2. Kontakty z innymi wyznaniami chrześcijańskimi
   4. Projekt zmian nazw miejscowości na Lubelszczyźnie
IV. Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości ukraińskiej (1944–1989)
   1. Sprawy „po zagadnieniu nacjonalizmu ukraińskiego”
   2. Rozpracowanie agenturalne Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego
Zakończenie
Bibliografia
Dokumenty