piątek, 10 lipca 2020

Krwawa niedziela na Wołyniu – 11 lipca 1943




W nocy z 10 na 11 lipca 1943 oddziały UPA przy wsparciu chłopstwa ukraińskiego zmobilizowanego w tzw. Samoobronnych Kuszczowych Widdiłach przystąpiły do skoordynowanego ataku na miejscowości, w których żyli Polacy, głównie w powiatach włodzimierskim i horochowskim, a także kowelskim. Jedną z pierwszych masakr dokonano w Dominopolu, rozstrzeliwując przy okazji współpracujący dotąd z UPA oddział partyzancki Stanisława (Celestyna?) Dąbrowskiego.
Krwawa niedziela na Wołyniu – 11 lipca 1943 roku, punkt kulminacyjn

y rzezi wołyńskiej, akcja masowej eksterminacji polskiej ludności cywilnej na Wołyniu przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery (OUN-B), Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) oraz ukraińską ludność cywilną. Tego dnia zaatakowano w 99 miejscowościach, głównie w powiatach włodzimierskim i horochowskim. W następnych dniach masakry były kontynuowane.
Przygotowania 
Pierwszy lipcowy numer gazety UPA „Do zbroji” zapowiadał „haniebną śmierć” wszystkim Polakom, którzy zostaną na Ukrainie.
Plany UPA zakładały objęcie akcją eksterminacyjną jak największej liczby miejscowości, by zaskoczyć Polaków i nie dopuścić do podjęcia przez nich obrony. Akcję w powiecie włodzimierskim poprzedziła koncentracja oddziałów UPA w lasach zawidowskich. Na cztery dni przed rozpoczęciem akcji agitatorzy, którzy przybyli z Małopolski Wschodniej, odbyli we wsiach ukraińskich spotkania, na których przekonywali ludność o konieczności wymordowania Polaków. Aby Polacy nie nabrali podejrzeń, dwa dni przed masakrą rozprowadzono ulotki nawołujące Polaków do zjednoczenia się z Ukraińcami w walce z Niemcami i Sowietami.
Na dzień rozpoczęcia akcji wybrano niedzielę, po to by móc zaskoczyć jak największą liczbę Polaków w kościołach. Było to popularne prawosławne święto Piotra i Pawła.
Na początku lipca 1943 polskie podziemie podjęło próbę negocjacji z OUN-B w celu powstrzymania fali mordów. Wstępne rozmowy z lokalnym dowódcą SB OUN Szabaturą przeprowadzono w okolicach Świnarzyna 7 lipca 1943 roku. Na następne spotkanie w dniu 10 lipca 1943 udała się delegacja z pełnomocnikiem Okręgowej Delegatury Zygmuntem Rumlem ps. „Krzysztof Poręba” na czele oraz przedstawicielem Okręgu Wołyńskiego AK Krzysztofem Markiewiczem ps. „Czort” i woźnicą Witoldem Dobrowolskim. Markiewicz znał Szabaturę z czasów szkolnych; w geście dobrej woli Polacy zrezygnowali ze zbrojnej obstawy. Po przybyciu na miejsce spotkania (wieś Kustycze) wszyscy trzej zostali przez Ukraińców aresztowani i zabici, prawdopodobnie poprzez rozerwanie końmi.
Masakry 11 lipca
W nocy z 10 na 11 lipca 1943 oddziały UPA przy wsparciu chłopstwa ukraińskiego zmobilizowanego w tzw. Samoobronnych Kuszczowych Widdiłach przystąpiły do skoordynowanego ataku na miejscowości, w których żyli Polacy, głównie w powiatach włodzimierskim i horochowskim, a także kowelskim. Jedną z pierwszych masakr dokonano w Dominopolu, rozstrzeliwując przy okazji współpracujący dotąd z UPA oddział partyzancki Stanisława (Celestyna?) Dąbrowskiego. Sprawcy (przypuszczalnie upowcy w zahonu „Sicz” Antoniuka) zabili około 220 Polaków. Około godziny 2.30 UPA napadła na Gurów zabijając 200 Polaków. Pół godziny później ci sami sprawcy przeszli do Wygranki, gdzie zamordowali 150 osób.
Oprawcy działali w wyspecjalizowanych grupach – jedne pododdziały otaczały wieś kordonem, inne zajmowały miejscowość, gromadziły ofiary w jednym miejscu i dokonywały masakry. Oczyszczaniem terenu z niedobitków oraz grabieżą zajmowali się ukraińscy chłopi[5]. Oddziały UPA po dokonaniu masakry w jednym miejscu szybko udawały się do następnej osady, którą zamierzano wymordować.
W kilku przypadkach (Chrynów, Krymno, Kisielin, Poryck, Zabłoćce) egzekucji dokonano na wiernych zebranych na mszy w kościele. W Chrynowie zamordowano 150 osób, W Krymnie 40, w Porycku 200 a w Zabłoćcach 76. W Kisielinie zginęło 90 Polaków, lecz część wiernych zdołała zabarykadować się na piętrze plebanii i obronić przed atakami upowców.
Ludność polska ginęła od kul, siekier, wideł, kos, pił, noży, młotków i innych narzędzi zbrodni. Nierzadko zbrodnie były dokonywane ze szczególnym okrucieństwem, ofiary były torturowane. Często polskich zabudowań nie palono od razu, lecz dopiero po kilku dniach, by w tym czasie schwytać i zabić ewentualnych niedobitków, którzy powróciliby do swoich domów.

Ataki w dniu 11 lipca według Władysława i Ewy Siemaszków

PowiatGminaMiejsce zbrodniLiczba zabitychUwagi
horochowskiChorówBakonówkaponad 21Spalono wiele gospodarstw.
majątek Janinokoło 50Z Janina sprawcy udali się do Zamlicz.
Piatykory3
Zachorów Nowy30Sprawcą była bojówka SB OUN pod dow. Wasyla Melnyka „Czumaka”
wieś i majątek Zamlicze118
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Zamliczach.
KisielinKisielin90
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Kisielinie.
PodberezieKoziatyn2116 zamordowanych na miejscu oraz 5 osób nad granicą z GG.
SkobełkaMusin (Marianówka)nieznanaKolonia została spalona.
stacja kolejowa Zwiniacze0Pomiędzy 11 a 19 lipca oblegana przez bojówkę upowską, posiadający broń kolejarze obronili się.
ŚwiniuchyBubnów7Napad nastąpił w nocy z 10 na 11 lub 12 lipca. Gospodarstwa Polaków zostały spalone.
Liniów70
Sienkiewiczecała ludność osadyNapad nastąpił 11 lub 12 lipca.
nieustalone miejsca powiatujedno z nadleśnictw1
jeden z majątków Ledóchowskich2
kowelskiKrymnoKrymno40Zabito wiernych zgromadzonych w kaplicy na nabożeństwie.
TurzyskKowalówka5
Rewuszki2Zbrodni dokonano w nocy z 10 na 11 lipca.
łuckiSilnoAntonówka4
rówieńskiKorzecSzytnia1
Zabara2
włodzimierskiChotiaczówBrzezinanieznanaZabójstw dokonywano w dniach 11-12 lipca.
Bużanka14
Nowojankaco najmniej 12Spalono zagrody Polaków. Zabójstw dokonywano 11 lub 12 lipca.
majątek Suchodoły80
wieś SuchodołynieznanaWymordowano większość Polaków.
GrzybowicaBiskupcze Szlacheckienieznana
Brzezinanieznana
Chrynów150
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Chrynowie.
Czerniakównieznana
Franopol9
Grzybowicaponad 34
Gucin147
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Gucinie.
Gurów202
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Gurowie.
JaniewiczenieznanaDomy Polaków spalono.
Korczuneknieznana
Kropiwszczyznaponad 20
Litowież1
MyszównieznanaOfiary zapędzono do Gucina i tam zamordowano.
Nowinyokoło 80
Sądowa160
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Sądowej.
Stasin105
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Stasinie.
Wygranka150
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Wygrance.
Zabłoćce76Mord odbył się w kościele.
kolonia Żdżary Duże51
wieś Żdżary Dużenieznana
Korytnicakolonia Strzelecka60Zbrodni dokonano 11 lub 12 lipca.
Turówka49
Wydrankakilkadziesiąt
Mikuliczemajątek Biskupicze Górne70
wieś i kolonia Biskupcze Górneco najmniej 20
kolonia Bubnówco najmniej 1
wieś, majątek i stacja kolejowa Bubnów1
Chobułtowaponad 3
Markostaw44Zbrodni dokonano 11 lub 12 lipca.
Mikulicze24
Orlętaokoło 50
Sielec1
WandówkanieznanaZbrodni dokonano 11 lub 12 lipca
Zygmuntówkakilkadziesiąt
PoryckDolinkanieznanaMordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
Holendernia7
wieś Iwanicze Stare i kolonia Iwanicze Noweponad 9
stacja kolejowa Iwaniczenieznana
Jerzyn51Masakry dokonała ta sama bojówka, która mordowała w Porycku.
Kłopoczyn15
Lachówco najmniej 21
Łysa Góra6Zbrodni dokonano 11 lub 12 lipca.
MarysinnieznanaPolskie zabudowania zostały spalone.
Michałówka3Zbrodni dokonano 11 lub 12 lipca.
MilatynnieznanaPolskie zabudowania zostały spalone.
OlinnieznanaMordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
Orzeszyn306
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Orzeszynie.
Pawłówka10
PelaginnieznanaMordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
Poryck200
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnia w Porycku.
Poryck Staryponad 5Mordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
PrzesławiczenieznanaMordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
Romanówkaponad 15
RykowiczenieznanaMordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
SamowolanieznanaMordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
Szczeniutyn Dużyponad 3Mordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych. Domy Polaków spalono.
Szczeniutyn MałynieznanaMordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
Topieliszczeponad 14Mordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
Witoldów6
Witoldówka0Polacy zdołali zbiec przed napadem
Wolica14
Zaszkiewicze NowenieznanaMordów dokonywano 11 lipca lub w dniach następnych.
Zaszkiewicze Stare5
Zawidów3Mord odbył się w nocy z 10 na 11 lipca.
Zygmuntówkaponad 1
WerbaDominopolco najmniej 220
Information icon.svg Osobny artykuł: Zbrodnie w Dominopolu.
Oseredek Nowy2
Piński Most29
Wołczak9
nieustalone miejsca powiatujedna z wiosek k. Porycka4
wieś k. Sądowej13

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz