1941

Kalendarium ludobójstwa ukraińskiego

dokonanego na ludności polskiej

w latach 1939 - 1948

Opracował : Stanisław Żurek
Materiały znajdą się w książce nad którą obecnie pracuje.

Autor prosi o uzupełnienie i uwagi.

Rok 1941

Rok 1941

W styczniu > we wsi Łubno pow. Brzozów w wyniku donosu Ukraińców gestapowcy dokonali rewizji w dwóch polskich domach i zastrzelili 2 Polaków.

W marcu > w miasteczku Bolechów pow. Dolina Ukraińcy uprowadzili do lasu i zamordowali 4-osobową rodzinę polską (w tym córki lat 16 i 18) oraz rodzeństwo rosyjskie mieszkające u tej rodziny.

W marcu lub kwietniu > we wsi Skorodyńce pow. Czortków bojówkarze OUN zamordowali 1 Polkę i zastrzelili 1 Polaka.

23 kwietnia > we wsi Zazule – Kozaki pow. Złoczów Ukraińcy zamordowali dwóch 13-letnich polskich chłopców.

W kwietniu > we wsi Jaktorów pow. Przemyślany Ukraińcy zamordowali 19-letniego Polaka.

3 maja > we wsi Koropuż pow. Rudka Ukraińcy zamordowali 2 Polaków.

21 maja > we wsi Zastawie pow. Tarnopol bojówkarze OUN zamordowali Polaka, kaprala WP.

26 maja > we wsi Andrzejów pow. Janów Lubelski Niemcy z oddziałem ukraińskim rozstrzelali 14 osób: 10 miejscowych polskich chłopów i 4 Żydów.

27 maja >w miejscowości Przeworsk policja ukraińska zamordowała Polaka, pracownika kolei.

28 maja > we wsi Chochoniów pow. Rohatyn Ukraińcy zamordowali 4-osobową rodzinę polską: 75-letniego dziadka, 62-letnią babcię, 30-letniego syna i 8-letniego wnuka. .

W połowie czerwca > w miejscowości Chyrów pow. Dobromil w wyniku donosu Ukraińców NKWD aresztowało 4 miejscowych polskich nauczycieli i po kilku dniach rozstrzelało ich, w tym dyrektora szkoły Lenarta.

Czerwiec 1941 – IV deportacja Polaków na Sybir.

Około 280 tysięcy Polaków, głównie z Wileńszczyzny.

Łącznie w głębi ZSRR znalazło się 1850 tys. obywateli polskich, w tym około 1200 Polaków, z czego 300 tys. dzieci do lat 17. Zsyłki przeżyło około 40% deportowanych.

21 lub 22 czerwca > w miejscowości Łaszczów pow. Tomaszów Lubelski Ukraińcy zamordowali 30 Polaków oraz spalili ich gospodarstwa.

22 czerwca 1941 Niemcy zaatakowały ZSRR.

22 czerwca >

• we wsi Wólka Krowicka pow. Lubaczów Ukraińcy zamordowali 7 Polaków, w tym 7-letniego chłopca
• we wsi Załuże pow. Lubaczów w wyniku fałszywego donosu Ukraińców Wehrmacht zamordował 33 Polaków (w tym całe rodziny) i spalił ich gospodarstwa.

23 czerwca >

• w osadzie wojskowej Podrudzie pow. Włodzimierz Wołyński Ukraińcy zamordowali osadnika wojskowego Józefa Bartosika, który od września 1939 roku do 22 czerwca 1941 roku przebywał w więzieniu NKWD w Włodzimierzu Wołyńskim i uniknął masakry więźniów 22 czerwca. Zamordowali go Ukraińcy, którzy zagarnęli jego gospodarstwo
• w osadzie wojskowej Grabina pow. Włodzimierz Wołyński Ukraińcy zamordowali oficera WP Jana Buwaja, który uratował się z masakry więźniów dokonanej przez NKWD 22 czerwca w więzieniu w Włodzimierzu Wołyńskim i powrócił do domu. Był on aresztowany we wrześniu 1939 roku na skutek denuncjacji Ukraińców.

24 czerwca >

• we wsi Trzcieniec pow. Mościska Ukraińcy z batalionu „Nachtigall” zamordowali 10 Polaków
• we wsi Lacka Wola pow. Mościska Ukraińcy z batalionu „Nachtigall” wchodzili kilkuosobowymi grupami do polskich domów i zabijali mężczyzn – zastrzelili 48 Polaków i 1 Żyda.

26 czerwca > w kolonii Olganówka Stara pow. Łuck grupa marszowa OUN zastrzeliła Polaka, rolnika.

27 czerwca >

• w kolonii Olganówka Stara grupa marszowa OUN zamordowała Polkę (lat 35) oraz jej małe dziecko
• we wsi Ryków pow. Złoczów na podstawie fałszywego donosu Ukraińców NKWD aresztowała proboszcza ks. Jana Szewczyka, którego zamordowała 2 lub 3 lipca, razem z 5 innymi Polakami
• we wsi Miżyniec pow. Przemyśl Ukraińcy zamordowali 1 Polaka.

28 czerwca > we wsi Olganówka Nowa pow. Łuck grupa marszowa OUN zamordowała 4 Polaków, mieszkańców Olganówki Starej: kobietę lat 80, jej córkę lat 50, jej wnuka lat 17 oraz chłopca lat 6. Ofiary mordu pozwolili pochować dopiero 6 lipca, bez trumien, na poniemieckim cmentarzu.

29 czerwca > we wsi Kobylnica Wołoska pow. Jaworów samozwańczy „policjanci” ukraińscy zamordowali 10 osób, w tym 4 Polaków, 4 Żydów i 2 Ukraińców.

Pod koniec czerwca > w miejscowości Chyrów pow. Dobromil w wyniku donosu miejscowego Ukraińca żołnierze sowieccy , wycofujący się przed wojskami niemieckimi, zamordowali ks. Jana Wolskiego, zadając mu ciosy bagnetami.

W czerwcu >

• we wsi Bobulińce pow. Buczacz Ukraińcy uprowadzili Polaka, zmusili go do wykopania dołu, w którym po zamordowaniu zakopali go
• we wsi Borchów pow. Lubaczów ukraińscy policjanci zatrzymali i przekazali Niemcom 5 Polaków i 1 Żydówkę – osoby te zostały zamordowane
• we wsi Budomierz pow. Lubaczów Ukraińcy zamordowali 3 Polaków
• we wsi Dębowica pow. Buczacz ukraiński policjant zastrzelił Polaka
• w miasteczku Kałusz woj. stanisławowskie Ukrainiec uderzył cegłą w głowę Polaka, który po trzech dniach zmarł
• w kolonii Piórkowice pow. Łuck samorzutnie utworzona policja ukraińska zastrzeliła co najmniej 2 Polaków
• w kolonii Truskoty pow. Kowel miejscowi Ukraińcy zamordowali Polaka wracającego do domu z Kowla
• we wsi Wołczkowce pow. Śniatyn Ukraińcy wymordowali 3 rodziny polskie liczące 8 osób

Na przełomie czerwca i lipca > we wsi Hnidawa pow. Zborów Ukraińcy zamordowali 2 Polaków.

Pod koniec czerwca lub na początku lipca > w miejscowości Sohal – Zabuże woj. lwowskie, aresztowany przez ukraińską policję Polak, kolejarz, zaginął bez wieści.

1 lipca > we wsi Swóz pow. Łuck grupa marszowa (pochidna) OUN zastrzeliła 2 Polaków.

2 lipca > w kolonii Olganówka Stara pow. Łuck grupa marszowa OUN zastrzeliła 1 Polaka.

Nocą z 2 na3 lipca > we Lwowie gestapo razem z ukraińską policją aresztowało polskich naukowców, głownie profesorów lwowskich uczelni.

4 lipca >

• we wsi Olsza pow. Buczacz Ukraińcy zamordowali 6 Polaków.
• we wsi Kowalówka pow. Buczacz Ukraińcy zamordowali 2 Polaków: nauczyciela oraz byłego podoficera KOP
• we Lwowie gestapo i ukraińscy policjanci rozstrzelali 23 aresztowanych w nocy polskich profesorów

Nocą z 5 na 6 lipca > we wsi Leżanówka pow. Skałat bojówkarze OUN wymordowali 5-osobową rodzinę polską, 2 rodziny żydowskie oraz 1 rodzinę ukraińską.

6 lipca >

• w Łucku policja ukraińska aresztowała Polaka, który zaginął bez wieści
• we wsi Połowce pow. Czortków Ukraińcy zamordowali 10 Polaków, w tym 10-miesięczne niemowlę
• we wsi Taurów pow. Brzeżany Ukraińcy uprowadzili do lasu i po torturach zamordowali 10 Polaków.

7 lipca >

• we wsi Łosiacz pow. Borszczów policja ukraińska dokonała licznych aresztowań Polaków i torturowała ich, wiadomo o zamordowaniu co najmniej 1 Polaka.
• we wsi Potok Złoty pow. Buczacz Ukraińcy zamordowali 3 Polaków (jednego na terenie wsi, dwóch uprowadzonych zaginęło bez wieści)
• we wsi Skorodyńce pow. Czortków Ukraińcy zamordowali 8 Polaków

8 lipca > we wsi Łaskowce pow. Trembowla bojówkarze OUN udając policję ukraińską uprowadzili 18 osób i po torturach zamordowali – wśród nich było 8 Polaków.

11 lipca > we Lwowie policja ukraińska aresztowało około 100 młodych Polaków, głownie studentów Uniwersytetu Jana Kazimierza – wszyscy zaginęli bez wieści.

12 lipca >

• w miejscowości Młynów pow. Dubno policja ukraińska fałszywie wskazała Niemcom jako komunistów 35 Polaków i 11 Żydów, którzy zostali rozstrzelani
• we wsi Słobódka Górna pow. Buczacz bojówkarze OUN zamordowali 7 Polaków, w tym nauczyciela z rodziną.

15 lipca > w miasteczku Kostopol (Wołyń) grupy marszowe (pochidne) OUN Stepana Bandery wymordowały około 150 osób, Polaków i Żydów – w tym było 50 Polaków. Obecnie znajduje się tam tablica upamiętniająca tylko rozstrzelanie Żydów.

21 lipca >

• w Krzemieńcu (Wołyń) na podstawie listy ułożonej przez nacjonalistów ukraińskich Niemcy aresztowali polską inteligencję. Między 28 a 30 lipca pobitych Polaków wyprowadzili pijani oprawcy pod Górę Krzyżową i rozstrzelali – około 30 Polaków: nauczycieli, lekarzy, adwokatów, kupców, studentów
• we wsi Wola Wielka pow. Lubaczów Ukraińcy zamordowali 1 Polkę

Na początku lipca >

• w miejscowości Drohobycz woj. lwowskie bojówkarze OUN zamordowali 20 Żydów i 2 Polaków
• we wsi Wołczkowce pow. Śniatyn bojówkarze OUN zamordowali 8 Polaków z 3 rodzin

Lipiec >

• w miejscowości Bełz pow. Sokal ukraińska policja aresztowała 5 Polaków, których po torturach rozstrzelało gestapo: ks. proboszcza Jakuba Dmitrowskiego, sierżanta WP, sędziego, notariusza i aptekarza
• we wsi Beremel pow. Dubno policjanci ukraińscy rozstrzelali 2 Polaków.

• Bobulińce pow. Buczacz Ukraińcy zamordowali 3 Polaków, w tym lat 28, przywiązany do drzewa, miał wydłubane oczy, obcięty nos, uszy, język, palce u rąk i nóg
• we wsi Borki Wielkie pow. Tarnopol policja ukraińska uprowadziła Polaka, inżyniera, po którym ślad zaginął

• w miasteczku Buczacz woj. tarnopolskie w areszcie policjanci ukraińscy zamordowali 1 Polaka ze wsi Nowa Huta
• we wsi Chmielinka pow. Skałat policja ukraińska zamordowała 1 Polaka
• we wsi Cygany pow. Borszczów Ukraińcy zamordowali 2 Polaków
• we wsi Czechów pow. Buczacz banda Ukraińców uzbrojona w karabiny, widły, siekiery, kosy, łopaty, zamordowała 14 Polaków i 9 Ukraińców: dzieciom roztrzaskiwali główki o ramy drzwi, Polakowi obcięli ręce i jeszcze żywego wrzucili do wspólnej mogiły i zasypali ziemią; mord przerwał wycofujący się oddział Armii Czerwonej;
• we wsi Dobrowody pow. Podhajce bojówkarze OUN zamordowali 3 Polaków, w tym studenta lat 19, byłego komendanta „Strzelca” lat 27 oraz 50-letniego, którego przywiązali do konia i wlekli przez całą wieś;
• we wsi Dzików Nowy pow. Lubaczów bojówkarze OUN zamordowali 2 Polaków.
• we wsi Gaje Smoleńskie pow. Brody bojówkarze OUN zamordowali 1 Polaka
• we wsi Hluboczek Wielki pow. Tarnopol policja ukraińska aresztowała 17 Polaków, po których ślad zaginął
• we wsi Jezierzany pow. Borszczów Ukraińcy zamordowali 2 Polaków
• we wsi Kuropatniki pow. Brzeżany bojówkarze OUN zamordowali 27-letniego Polaka

• we wsi Małowody pow. Podhajce policja ukraińska po torturach zamordowała Polaka – listonosza
• we wsi Meducha pow. Stanisławów policjanci ukraińscy aresztowali kilku młodych Polaków; wiezili ich, przesłuchiwali i torturowali przez kilka tygodni; władze niemieckie i węgierskie po interwencji uwolniły ich
• w miejscowości Monasterzyska pow. Buczacz Ukraińcy zamordowali 1 Polaka

• we wsi Mogielnica pow. Trembowla bojówkarze OUN zamordowali 10 Polaków

• we wsi Niemiłów pow. Radziechów bojówkarze OUN po torturach zamordowali 2 Polaków
• we wsi Nowosiółka pow. Podhajce sąsiad Ukrainiec zamordował 1 Polaka
• w kolonii Ostrowy pow. Luboml Ukraińcy zamordowali 1 Polkę
• we wsi Panowice pow. Podhajce Ukraińcy zamordowali 4 Polaków

• w miasteczku Równe (Wołyń) policja ukraińska aresztowała polską inteligencję, w tym wszystkich nauczycieli. Po kilku dniach ok. 40 Polaków zostało rozstrzelanych przy ul . Białej.
• we wsi Poznanka Hetmańska pow. Skałat samozwańczy policjanci ukraińscy uprowadzili 12 Polaków, 10 zamordowali stosując tortury, natomiast dwóch wróciło po kilku dniach strasznie pobitych
• we wsi Rozdużany pow. Trembowla bojówkarze OUN zamordowali 1 Polaka
• we wsi Sokołów pow. Podhajce Ukraińcy zamordowali 1 Polaka
• we wsi Sokołów pow. Stryj na rozkaz miejscowego prowidnyka OUN policjanci ukraińscy aresztowali 5 osób: 2 Polaków, 2 Żydów i 1 Ukraińca, których po torturach wrzucili do studni pod lasem
• we wsi Soroki pow. Buczacz Ukraińcy zamordowali 19 letniego syna Polaka i Ukrainki
• w mieście Stanisławów oraz we wsiach okolicznych policjanci ukraińscy aresztowali kilkuset Polaków, trzymali ich w piwnicach, przesłuchiwali i torturowali; wielu z nich zaginęło bez wieści
• na drodze koło miasta Stryj woj. stanisławowskie Ukraińcy zamordowali 1 Polaka; drugi udał, że jest Ukraińcem i puścili go wolno
• we wsi Szlachcińce pow. Tarnopol Ukraińcy zamordowali 60-letniego Polaka
• we wsi Szumlany pow. Podhajce Ukraińcy zamordowali 2 Polaków
• we wsi Targowica pow. Dubno policjanci ukraińscy rozstrzelali 10 Polaków
• we wsi Torskie pow. Zaleszczyki Ukraińcy zamordowali 35-letniego Polaka
• we wsi Uhryńkowce pow. Zaleszczyki Ukraińcy zakłuli nożami polskiego nauczyciela
• we wsi Wierzbowiec pow. Trembowla Ukraińcy uprowadzili kpr. podch. Macieja Bielawskiego, przywiązali go do drzwi stodoły, przecinali nożami skórę i ściągali pionowymi pasami z ciała za pomocą obcęgów

• we wsi Winniki pow. Lwów samorzutna policja ukraińska zamordowała 16 młodych Polaków oraz 6 Żydów.

• w miasteczku Włodzimierzec pow. Sarny policjanci ukraińscy zastrzelili 1 Polaka

• we wsi Wola Wielka pow. Lubaczów Ukraińcy zamordowali 1 Polkę

• we wsi Zaliśce pow. Łuck Ukraińcy udusili sznurkiem 19-letniego Polaka Tadeusza Kaczora
• we wsi Zawadówka pow. Podhajce policja ukraińska zamordowała 5 Polaków
• we wsi Zawałów pow. Podhajce policja ukraińska aresztowała 6 Polaków, którzy zaginęli bez wieści
• we wsi Zubrzec pow. Buczacz „ounowski sąd” wydał wyrok śmierci na 2 Polaków i 2 Ukraińców, którzy zostali zamordowani

30 lipca 1941 roku w Londynie podpisany został układ między rządem RP a rządem ZSRR, tzw. układ Sikorski – Majski, unieważniający zmiany terytorialne dokonane w ramach paktu Ribentropp – Mołotow – jak określono „utraciły one moc obowiązującą”.

Na przełomie lipca i sierpnia >

• we wsi Jazłowiec pow. Buczacz policja ukraińska i „siczowcy” zamordowali 20 Polaków i 5 Żydów
• we wsi Skwarzawa pow. Złoczów bojówkarze OUN zamordowali 7 Polaków.

5 sierpnia > w miasteczku Buczacz policja ukraińska rozstrzelała około 70 osób, w większości Polaków (także kilku Żydów i Ukraińców za współpracę z Sowietami), których przez 2 tygodnie torturowała podczas przesłuchań.

6 sierpnia > we wsi Stryjówka pow. Zbaraż Ukraińcy zamordowali 1 Polaka.

8 sierpnia >

• we wsi Drohimirczany pow. Stanisławów policjanci ukraińscy aresztowali 1 Polkę, nauczycielkę, która została rozstrzelana nocą z 14 na 15 sierpnia w Czarnym Lesie
• w miasteczku Halicz pow. Stanisławów policjanci ukraińscy aresztowali 1 Polaka, nauczyciela, który został rozstrzelany nocą z 14 na 15 sierpnia w Czarnym Lesie
• w miasteczku Mariampol pow. Stanisławów policjanci ukraińscy aresztowali 2 Polaków, nauczycieli, którzy zostali rozstrzelani nocą z 14 na 15 sierpnia w Czarnym Lesie
• we wsi Odaje pow. Tłumacz policjanci ukraińscy aresztowali 1 Polaka, nauczyciela, który został rozstrzelany nocą z 14 na 15 sierpnia w Czarnym Lesie
• w mieście Tłumacz woj. stanisławowskie policjanci ukraińscy aresztowali Polaka, nauczyciela, który został zamordowany w nocy z 14 na 15 sierpnia w Czarnym Lesie
• w miasteczku Tyśmienica pow. Tłumacz policjanci ukraińscy aresztowali 5 polskich nauczycieli, którzy zostali rozstrzelani nocą z 14 na 15 sierpnia w Czarnym Lesie
• we wsi Wołczyniec pow. Stanisławów policjanci ukraińscy aresztowali 1 Polaka, nauczyciela, który został rozstrzelany nocą z 14 na 15 sierpnia w Czarnym Lesie.

8 i 9 sierpnia > w mieście Stanisławów oraz powiecie stanisławowskim policja ukraińska aresztowała około 800 Polaków i przekazała ich do gestapo, gdzie po przesłuchaniach wywiezieni zostali nocą z 14 na 15 sierpnia do Czarnego Lasu k. Stanisławowa i tam zamordowani (w tym około 130 nauczycieli oraz 67 czołowych przedstawicieli inteligencji).

10 sierpnia >

• we wsi Soroki pow. Buczacz Ukraińcy zamordowali 2 Polaków
• we wsi Zimna Woda pow. Lwów policja ukraińska zamordowała polskie małżeństwo

12 sierpnia > w kolonii Stanisławówka pow. Łuck policjanci ukraińscy zastrzelili Polaka.

15 sierpnia > w mieście Równe woj. wołyńskie na skutek donosu Ukraińców Niemcy rozstrzelali 1 Polaka.

11, 14, 16 sierpnia > w lesie koło wsi Niwki pow. Lubaczów policja ukraińska rozstrzelała 75 Polaków (w tym 3 kobiety), 3 Ukraińców, 1 Żyda i 1 Rosjanina. O aresztowaniu i rozstrzelaniu decydował komendant policji ukraińskiej o nazwisku Paczocha, Ukrainiec z Lubaczowa.

17 sierpnia > w miasteczku Tyśmienica pow. Tłumacz policjanci ukraińscy aresztowali 18 Polaków: 10 nauczycieli i 8 młodych osób; wszyscy zostali rozstrzelani kilka dni później w Czarnym Lesie.

19 sierpnia > w miasteczku Kostopol (Wołyń) rozstrzelani zostali Polacy, bracia, po fałszywym donosie Ukraińców, że posiadają i ukrywają broń.

20 sierpnia > w miasteczku Stratyn pow. Rohatyn bojówka ukraińska pod dowództwem syna ukraińskiego popa (był to Dionizy Dubanowicz, student teologii) napadła na polskie domy mordując kilku lub kilkunastu Polaków.

23 sierpnia > w miasteczku Mariampol pow. Stanisławów bojówkarze ukraińscy uprowadzili i po torturach zamordowali 3 Polaków, w tym proboszcza ks. Marcina Bosaka; jego zwłoki znaleziono nad Dniestrem; kościół Ukraińcy rozebrali w 1945 r.

W sierpniu >

• we wsi Dąbrowa pow. Lubaczów Ukraińcy zamordowali 1 Polaka
• w miejscowości Dydnia pow. Brzozów Ukrainiec z Witryłowa złożył donos na gestapo, że 9-ciu mieszkańców Dydni założyło tajny związek antyniemiecki. Gestapo aresztowało te osoby, w tym ks. Kazimierza Lacha, 2 nauczycieli i 1 Żyda. W obozach koncentracyjnych zginęło 7 osób, w tym ksiądz;
• w osadzie Kiwerce pow. Łuck Ukraińcy zastrzelili 1 Polaka, zawodowego ogniomistrza z 13 pal w Łucku
• we wsi Kosów pow. Czortków policja ukraińska aresztowała 4 Polaków, działaczy Polskiego Związku Strzeleckiego i zamordowała ich bez wyroku
• we wsi Kozowa pow. Brzeżany bojówka OUN zamordowała 3 Polaków oraz studenta narodowości żydowskiej
• we wsi Nowoszyny pow. Żydaczów Ukraińcy zamordowali 1 Polaka
• we wsi Podhorodce pow. Stryj bojówkarze OUN oraz żołnierze niemieccy zamordowali 21 Polaków i 120 Żydów
• we wsi Stawki Krasnieńskie pow. Skałat Ukraińcy uprowadzili 21-letniego Polaka, który zaginął bez wieści
• we wsi Szulhanówka pow. Czortków bojówka ukraińska zamordowała hr. Lanckorońskiego oraz 2 jego siostry
• w miasteczku Tłumacz woj. stanisławowskie policjanci ukraińscy aresztowali i przekazali do gestapo kilkunastu Polaków ze środowisk inteligenckich, ocalałych z deportacji na Sybir; którzy następnie zostali zamordowani
• we wsi Zalesie pow. Przemyśl z inicjatywy policji ukraińskiej Niemcy rozstrzelali 1 Polaka
• we wsi Zdołbunów policjanci ukraińscy aresztowali około 200 Żydów i 30 Polaków (inteligencję), których Niemcy rozstrzelali.

Latem > we wsi pod Sarnami Ukraińcy uprowadzili w niedzielę Polaka, po którym ślad zaginał.

12 września > w mieście Kałusz woj. stanisławowskie miejscowi Ukraińcy zamordowali 35-letniego księdza Jana Ciapałę.

We wrześniu >

• we wsi Budzanów pow. Trembowla bojówkarz OUN zastrzelił 1 Polaka
• we wsi Dobrowody pow. Podhajce Ukraińcy zamordowali 2 Polaków, w tym lat 19
• we wsi Germakówka pow. Borszczów Ukraińcy zamordowali Polaka wyznaczonego do pilnowania mostu kolejowego
• we wsi Małów pow. Trembowla policja ukraińska zamordowała 6 Polaków
• we wsi Nowa Grobla pow. Jarosław Ukraińcy zamordowali Polaka – leśniczego
• we wsi Torskie pow. Zaleszczyki Ukraińcy zamordowali 1 Polaka, a drugi aresztowany przez nich zginał w Oświęcimiu.

20 października > we wsi i miasteczku Stratyn pow. Rohatyn młodzi Ukraińcy pod dowództwem studenta teologii, syna ukraińskiego popa (Dionizy Dubanowicz) zamordowali 10 Polaków oraz uprowadzili Polaka, leśniczego, który zaginął bez wieści.

W październiku > we wsi Dąbrowa pow. Kałusz Ukraińcy uprowadzili z drogi w rejon wsi Dubowica Jakuba Żaka (lat 25) i tam go zamordowali. „Zwłoki nosiły ślady tortur przed śmiercią: wydłubane oczy, obcięty język i genitalia, wiele ran kłutych” (Stanisław Jastrzębski: Ludobójstwo...., s. 139).

Od sierpnia do końca października > w miasteczku Tyśmienica pow. Tłumacz policjanci ukraińscy aresztowali 20 Polaków, torturowali i rozstrzelali w lesie w okolicy Pawełcza i Zagwoździa.

5 i 6 listopada > w Równem (Wołyń) policja ukraińska z Niemcami wymordowali około 18 tys. Żydów oraz kilkunastu Polaków.

Nocą z 6 na 7 listopada > we wsi Bartoszowka pow. Czortków Ukraińcy zamordowali 1 Polaka.

11 listopada > w mieście Horodenka woj. stanisławowskie policjanci ukrainscy oraz gestapowcy aresztowali 16 Polaków, z których 14 zostało rozstrzelanych w egzekucji inteligencji polskiej w Szeperowcach k. Kołomyi 12 marca 1942 roku.

18 listopada > we wsi Chłopówka pow. Kopyczyńce Ukraińcy uprowadzili z wiejskiego zebrania 9 Polaków, w tym dwóch chłopców 17-letnich. Wszyscy zaginęli bez wieści.

W listopadzie >

• we wsi Nowosiółka Biskupia pow. Borszczów w wyniku donosu Ukraińców aresztowany został ks. Jan Bojarczuk. Po torturach rozstrzelany został w Kamieńcu Podolskim
• w mieście Stanisławów policjanci ukraińscy z gestapowcami aresztowali ponad 100 młodych Polaków w odwecie za wywieszenia flagi polskiej na grobie legionistów w Święto Niepodległości 11 Listopada, z których część zaginęła bez wieści a około 100 Polaków zostało rozstrzelanych
• we wsi Zalipie pow. Rohatyn Ukraińcy zarąbali siekierami i zakłuli nożami 7-osobową rodzinę polską Zabłockich

Jesienią >

• we wsi Hołubne pow. Kostopol Ukraińcy zamordowali 3-osobową rodzinę polskich nauczycieli
• w miasteczku Aleksandria pow. Równe policjanci ukraińscy rozstrzelali 3 Polaków w wieku 20 – 30 lat.

W Wigilię > we wsi Żółtańce pow. Żółkiew Ukraińcy zamordowali w leśniczówce 2 Polaków.

31 grudnia > we wsi Nahaczów-Werbcze pow. Jaworów boówka OUN podpaliła dom, w którym spłonęło żywcem polskie małżeństwo.

W grudniu > we wsi Dobrowody pow. Podhajce uprowadzeni zostali przez bojówkę OUN 2 Polacy, którzy zaginęli bez wieści.

W II połowie 1941 > we wsi Kupiczwola pow. Żółkiew Ukraińcy zamordowali 3 Polaków.

Pod koniec 1941 >

• we wsi Lisie Jamy pow. Lubaczów policja ukraińska wraz z gestapo zamordowała 5 Polaków
• we wsi Wysock pow. Luboml policja ukraińska zamordowała patrol łącznikowy ZWZ z Warszawy liczący 3 Polaków
• we wsi Żulin pow. Stryj Ukraińcy uprowadzili i zamordowali 1 Polaka

W okresie 1939 – 1941 w mieście Stanisławów milicja ukraińska i NKWD aresztowały około 4 tysięcy Polaków, których zamordowano w lipcu 1941 roku, podczas wycofywania się przed wojskami niemieckimi.

W okresie 1939 – 1941 w miasteczku Ottynia pow. Tłumacz w wyniku donosów Ukraińców NKWD aresztowało 24 Polaków, którzy zaginęli bez wieści.

W 1941 roku >

• we wsi Budzanów pow. Trembowla policja ukraińska aresztowała 2 Polaków, którzy zaginęli bez wieści
• w gminie Dederkały pow. Krzemieniec policjanci ukraińscy zamordowali rodzinę polską
• we wsi Kupna pow. Przemyśl policja ukraińska aresztowała 2 Polaków, którzy zaginęli bez wieści
• we wsi Nowy Dzików pow. Lubaczów Ukraincy zamordowali 2 Polaków
• w mieście Ottynie pow. Tłumacz policjanci ukraińscy aresztowali Polaka i przekazali do gestapo, został on zamordowany w więzieniu we Lwowie
• we wsi Rerczpol pow. Przemyśl w wyniku donosu policji ukraińskiej gestapo zesłało do Oświęcimia 2 Polaków, którzy tam zginęli
• we wsi Trościaniec Wielki pow. Zborów zabrany na podwodę z furmanką Polak został na drodze zamordowany
• w miasteczku Tyśmienica pow. Tłumacz policjanci ukraińscy aresztowali co najmniej 20 Polaków, którzy zaginęli bez wieści
• we wsi Wołosów pow. Nadwórna Ukraińcy zamordowali 1 Polaka
• we wsi Zatwarnica (Bieszczady) policja ukraińska zamordowała 1 Polaka.

W 1941 roku na Lubelszczyźnie z rąk polskich zginął 1 Ukrainiec – nauczyciel w wiosce Wereszci koło Chełma, za agitację nacjonalistyczną skierowaną przeciwko Polakom.

Podczas pierwszej okupacji sowieckiej (1939 – 1941) z inicjatywy nacjonalistów ukraińskich NKWD wywiozło wielu Polaków z sąsiednich wiosek na Sybir. Z naszej wsi nikogo nie zesłano tylko dlatego, że miejscowy sołtys, wprawdzie Ukrainiec, ale przychylnie ustosunkowany do Polaków, nie zezwolił na deportację. Za to zachowanie i postępowanie został w niedługim czasie zamordowany przez swoich pobratymców. Nazywał się Mytro Kozior.

W 1941 roku okupację sowiecką zamieniła okupacja niemiecko-ukraińska. Ścisła współpraca policji ukraińskiej z Niemcami ułatwiła Niemcom aresztowania Polaków. Ukraińcy byli w znacznie uprzywilejowanej sytuacji. Wyrażało się to w zwiększonych kontyngentach nakładanych na Polaków w porównaniu z Ukraińcami, zarówno w świadczeniach materialnych jak i liczbie Polaków wysyłanych na przymusowe roboty do Niemiec.

Niezwłocznie po zmianie okupantów w 1941 roku, w miesiącu lipcu przyjechał do naszej wsi ze Skomoroch ksiądz ukraiński i wspólnie z naszym księdzem, też ukraińskim, odprawili w cerkwi mszę. Przyjezdny pop odczytał z ambony orędzie biskupa Andrzeja Szeptyckiego ze Lwowa, tak przynajmniej opowiadał. Z orędzia tego zapamiętałem powiedzenie, że nadszedł czas, ażeby plewić kąkol z pszenicy. Należało to rozumieć: mordowanie Polaków. (Świadek Stanisław Zalewski ze wsi Dytiatyn pow. Rohatyn; w: Stanisław Jastrzębski: ...., s. 299).

Rok 1941 - uzupełnienia

1 lipca 1941 > we wsi Zazule – Kozaki pow. Złoczów Ukraińcy zamordowali Jana Stojanowskiego.
15 lipca 1941 > we wsi Zazule – Kozaki pow. Złoczów Ukraińcy zamordowali Karola Stojanowskiego i Władysława Stojanowskiego.
Bogusław Mykietów, powołując się na księgę metrykalną LMZ – Liber Mortuorum Zazule – Księga zmarłych Zazule – od lutego 1930 roku do września 1944 roku podaje: „Wszystkich wpisów w księdze dokonał Michał Krall, proboszcz parafii Zazule Kozaki. /.../ Od 1 do 15 lipca 1941 roku według zapisów księgi zabito (occisus)- 3 Stojanowskich – Jana 1 lipca 1941, Karola i Władysława 15 lipca 1941 roku (Bolesław Mykietów: e-mail do autora opracowania z 9 czerwca 2009 r.). „Karol Stojanowski – ur. w 1913 roku w Kozakach koło Złoczowa, przed wojną zawodowy wojskowy, zamordowany 15.07.1941 w okolicach Złoczowa /.../ przez kolegów z wioski, Ukraińców. Koledzy Ukraińcy przyszli po niego, wywołali z domu. Byli to: Mycko i Diduszok z bandy Krawczuka z Zazul. Ciało znaleziono 2 tygodnie później w okopach koło Złoczowa. Karol miał połamane, wykręcone i związane z tyłu ręce i wydłubane oczy. Pogrzeb odbył się dopiero 29 lipca 1941 roku, jak znaleziono ciało” (Bolesław Mykietów: e-mail do autora opracowania z 19 listopada 2009 r.). „...jeden z oprawców Karola przyjechał do Polski po wojnie i osiedlił się. I chyba stał się kimś ważnym, może w UB albo w PPR (Bolesław Mykietów: e-mail do autora opracowania z 14 czerwca 2009 r.). „Co do Cymbaja i Czarnodolskiego – to niedawno usłyszałem od żyjącego mieszkańca dawnych Kozaków, że byli oni w UPA i dostali rozkaz zabicia księdza i Romańskiego (chyba Kazimierza, dziedzica ze wsi Łuki, który mieszkał u księdza na Kozakach). I nie wykonali rozkazu i za to zostali na pokaz zamordowani (Bolesław Mykietów: e-mail do autora opracowania z dnia 9 czerwca 2009 r.).
H. Komański, Sz. Siekierka..., na s. 514 – 515 (tarnopolskie) podają: „Na początku lipca 1940 r., we wsi Kozaki został zamordowany: Stojanowski Karol. Również w 1940 r., w sąsiedniej wiosce Monastyrku, został zamordowany: Stojanowski Władysław. 22 kwietnia 1941r. zostali zamordowani: Cymbaj..., lat 13; Czarnodolski Władysław, lat 13”.

Jesienią 1941 > w miasteczku w Mariampol pow. Stanisławów zabito księdza Marcina Bosaka (Informacja okresowa o śledztwach prowadzonych w OKŚZpNP we Wrocławiu;
Sygn. Akt S 8/04/Zi).
Siekierka i inni..., s. 491 podają, że policjanci ukraińscy 23 sierpnia 1941 r. uprowadzili z domów i zamordowali 3 Polaków, w tym proboszcza parafii Mariampol Miasto ks. Marcina Bosaka.

31 grudnia 1941 > we wsi Nahaczów – Werbcze pow. Jaworów: „w podpalonym przez bandy UPA (OUN – przypis autora) domu zginęła moja rodzina z całym dobytkiem. W domu spalił się żywcem Jan Mailinger i moja babcia, Józefa Mailinger. W tamtych czasach zamordowany został też mój wujek Józef Gargosz, jego żona, Antonina i ich półroczne dziecko” (Kazimierz Mailinger, Gołaszowice, list do gazety „Nasz Dziennik”).
Sz. Siekierka, H. Komański, K. Bulzacki..., na s. 348, odnośnie wsi Nahaczów wymieniają tylko mord dokonany 3 kwietnia 1944 roku przez banderowców na rodzinie Gorgosza (Józef lat 33; Antonina lat 32 i Bronisław 17 miesięcy).