https://pl.wikipedia.org/wiki/Zbrodnia_w_Ludmi%C5%82polu
Zbrodnia w Ludmiłpolu – zbiorowe zabójstwo stu Polaków dokonane przez członków Ukraińskiej Powstańczej Armii oraz ludność ukraińską w kolonii Ludmiłpol, położonej w powiecie włodzimierskim województwa wołyńskiego podczas rzezi wołyńskiej.
Przed zbrodnią[edytuj]
Do 1940 roku Ludmiłpol był osadą, w której dominowała ludność pochodzenia niemieckiego. Po przesiedleniu Niemców do Rzeszy i osiedleniu w Ludmiłpolu Ukraińców zza Buga nad Polakamiliczebnie zaczęli górować Ukraińcy. Kolonia liczyła około 70 gospodarstw[1].
Latem 1943 roku spodziewając się napadu na kolonię w nocy, niektórzy polscy mieszkańcy Ludmiłpola nocowali w różnych kryjówkach a rano powracali do swoich domów. Do 29 sierpnia 1943 upowcy zabili w Ludmiłpolu troje osób pochodzących z innych miejscowości oraz porwali i zabili wiejskiego skrzypka[1].
Zbrodnia[edytuj]
29 sierpnia rano, gdy Polacy powychodzili z kryjówek, kolonia została opanowana przez członków UPA oraz Ukraińców z Gnojna. Intruzi posiadali siekiery, kosy i łopaty, przy pomocy których przystąpili do zabijania Polaków bez względu na płeć i wiek. W rezultacie zabito 100 osób[1][2]. Świadkiem zbrodni była Bożena Pasieczna, która z ukrycia widziała śmierć rodziców i dwóch braci[1] oraz Franciszek Walczak obserwujący ze schronu jak zabijano jego żonę i jednorocznego syna[3].
Po zbrodni polskie zagrody plądrowano, niektóre z nich spalono. Władysław i Ewa Siemaszko jako jednego z biorących udział w zbrodni wymieniają upowca o nazwisku Małachowśkyj[1].
Przypisy
- ↑ ab c d e Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945. s. 923-924.
- ↑ Grzegorz Motyka, "Ukraińska partyzantka 1942-1960", Warszawa 2006, ISBN 83-88490-58-3, s.337
- ↑ Na rubieży, nr 114, s. 51
kolonia LUDMIŁPOL gromada Ludmiłpol, gmina Werba, powiat Włodzimierz, woj. wołyńskie parafia Swojczów Mogilno, Swojczówka, Mikołajówka, Teresin, Oseredek Nowy, Swojczów, Gnojno, Mikołajpol, A B C D E-F G H I J K L-Ł M N O P R S-Ś T U W Z-Ż |
Inaczej LUDMIRPOL.
WYKAZ GOSPODARSTW, stan w około 1939 r.
Po lewej stronie od drogi | ||
1.
| BALICKI | IN. ~1883-1943, żona IN. ~1893-1943, dzieci: Maria (Jarmuł, poniżej), Janina ~1927 i druga córka ~1937. |
JARMUŁ | Zygmunt, żona Maria, dzieci: Marian Stanisław 1943 (*Wlodzimierzówka). Zdołali uciec z domu. | |
2.
| GIEMZA | IN. ~1893-1943, żona IN. ~1898-1943, córki: Eugenia ~1920-1943 i Stefania ~1925-1943. |
3.
| IWAŃSKI | Wdowiec ~1883, jego syn Piotr ~1913, żona Bronisława ~1918. |
4.
| ROKICKI | Kazimierz +14.08.1939, żona Maria z d. Sawa, dzieci: Jan 1919, Stanisław 1921, Władysław +29.08.1943, Romuald +29.08.1943, Waleria +29.08.1943, Adela +29.08.1943, Helena +29.08.1943. |
ROKICKI | Stanisław 1921, żona Irena z d. Karbowiak, dzieci: Cecylia 1942. | |
5.
| SAWA | Zofia ~1883-1943 z d. Solak, wdowa po Józefie +1935, dzieci: Stanisław (zob.niżej), Helena (Mikuś, zob.niżej), Wacław +1943, Bolesław 1927. |
SAWA | Stanisław, żona Maria ze wsi Oseredek. | |
MIKOŚ | Marian ~1908, żona Helena ~1913-1943 z d. Sawa. | |
6.
| JANKOWSKI | Bolesław ~1903-1943, żona Zofia ~1908-1943, dzieci +1943. |
7.
| INN. Rodzina niemiecka. Na ich miejscu zamieszkała rodzina nasiedlona z Mikołajpola INN. | |
8.
| b.d. | |
9.
| CHUDZIK | Antoni ~1873-1943, żona Franciszka ~1883-1943, córki: Augustyna ~1924-1943, Kazimiera +1943?, Antonina (mogła się uratować bo opuściła rodzinny dom jeszcze przed napadem). |
10.
| MAJCHERSKI | Franciszek ~1903-1943?, żona Władysława ~1908-1943? i jej mąż +1943?, córka Czesława +1943? i inne dzieci +1943?. Matka Franciszka była z d. Kaleniaczka ~1883-1943?. |
11.
| DROZD | ~1898-1943?, żona ~1903-1943? i dużo dzieci +1943?. |
12.
| ZUBEK | Bogdan lat~27, żona Bronisława ~1918. |
13.
| TYMOCZKO | Filip ~1863-1943?, żona Monika +1943? (zaginęli bez wieści). |
14.
| SZCZEPAŃSKI | Stanisław ~1893-1943?, żona ~1898-1943?, dzieci: córka ~1933-1943? i druga córka ~1935-1943?. Została nasiedlona. |
15.
| MYŚLIŃSKI | ~1893-1943?, żona ~1898-1943?, dzieci: syn ~1928-1943?. |
16.
| W tym domu mieszkała rodzina żydowska wywieziona do getta, gdzie podzieliła los innych rodzin żydowskich. | |
OSIOWSKI | Michał ~1893. Na ich miejscu zamieszkał samotnie. | |
17.
| LEJBICHA | Rodzina żydowska. Niemcy wywieźli ich do getta, prawdopodobnie zostali zamordowani przez Niemców do spółki z Ukraińcami. |
18.
| IN. Rodz. niemiecka. Do Ludmiłpola przyszli z Mikołajpola na to miejsce: | |
FILEMONIUK | ~1898-1943?, żona ~1898-1943?, syn ~1921-1943?. | |
19.
| SEBASTYANKA | Maria ~1883, wdowa po Sebastianie, dzieci: Jan (na Teresinie), Antoni ~1905 (ożenił się gdzieś w okolicy Mikołajówki), Józefa ~1913, Kazimiera ~1918, Władek? ~1928 (zmarł), Weronika, Ludwik. Po wojnie w Trzebnicy. |
20.
| WAREMCZUK | ~1893, żona ~1898. Rodzina ukraińska, prawdopodobnie pomagali mordować Polaków. |
21.
| DYJER | ~1893-1943, żona ~1898-1943, córki: Wacława ~1923-1943 i Dyzia ~1925-1943. |
22.
| PUZIO | Wojciech ~1883-1943, sołtys, synowie: Franciszek ~1913-1943 (w nocy został zabrany do sztabu UPA w Świniarzynie, nie wrócił), Bronisław ~1918 (uciekł). |
Po prawej stronie od drogi
| ||
23.
| SZALMA | bogaty Niemiec. Na jego miejsce przyszedł gospodarzyć Sztundana - prawosławny. |
24.
| KLEPACZEK |
Józef ~1883-1943, żona ~1888-1943, dzieci: córka Helena ~1918-1943 i inne +1943. Podobno chodził ich mordować Ukrainiec Waremczuk (w poz. 20).
|
25.
| UMAŃSKI |
~1893-1943?, żona ~1898-1943?, troje dzieci +1943?. Umański był kierownikiem tartaku u Kaca.
|
26.
| FELIKSIAK |
Józef ~1898-1943, żona ~1903-1943 i synek ~1941-1943. Jeszcze przed napadem na wieś zostali zabrani przez Ukraińców nad rzekę Turię i tam pomordowani (potopieni? - ciała pływały w rzece).
|
27.
|
Duża, drewniana szkoła oraz kościół katolicki, drewniany poewangelicki.
| |
28.
| OSIOWSKI |
Jan ~1903, żona Władysława ~1908, dzieci.
|
29.
|
IN. Rodzina niemiecka.
| |
GOZDAL |
~1893-1943?, żona ~1898-1943?, syn ~1938-1943?. Nasiedleni z Mikołajpola na miejsce Niemców.
| |
30.
| KISIELEWICZ |
~1893-1943?, żona ~1898-1943?, córka Maria (zob.niżej).
|
KROTACZ |
~1903-1943?, Ukrainiec, żona Maria ~1908-1943? z d. Kisielewicz. Losy nieznane.
| |
31.
| ZIELIŃSKI |
Władysław ~1898, żona Sabina? ~1903-1943, córka Władysława ~1933-1943. Razem z nimi zginęli rodzice Władka: ojciec Jan ~1883-1943 i matka ~1888-1943. Władysław działał później czynnie w Armii Krajowej. Słyszano, że jedna z tych akcji przeciwko Ukraińcom miała miejsce w Ludmiłpolu. Zieliński wraz z innymi partyzantami wpadli do gospodarstwa Ukraińca Sztundy, gdzie właśnie przybyło wielu gości, były chyba chrzciny, tam zrobili rozruch i nabrali sporo żywności ze spiżarni.
|
32.
| WITEWSKI |
~1893-1943, żona ~1898-1943, dzieci: Eugenia ~1918-1943, Janina ~1923-1943 i Zofia ~1925-1943. Nasiedleni z Mikołajpola.
|
33.
| MIKOŚ |
IN. ~1883, wdowa po IN (był kowalem), dzieci: Marian (mieszkał z żoną u teściów - w poz.5), Józefa ~1913, Adela ~1918 i Stanisław - został wzięty przez Sowietów do wojska i więcej nie wrócił. Józefa zdołała uciec przed pogromem, także Adela - po wojnie znalazła się w Szczecinie. Mikusie przyjechali tu z Galicji.
|
34.
| MOŁDOCH |
Franciszka ~1893-1943?, wdowa, syn Marian ~1928-1943?.
|
35.
| STOLARCZUK |
~1893, żona ~1898, dzieci: córka, żona Polaka Juliusza Mikosia, syn wdowy Mikosiowej. Stolarczuk był Ukraińcem. Ludzie opowiadali między sobą, że Juliusz został zamordowany przez Ukraińców.
|
36.
| PICA |
IN. ~1883-1943, żona IN. ~1893-1943, dzieci: Wojciech został zabrany przez Sowietów do wojska za pierwszej okupacji, drugi syn Janek zdołał uciec w czasie mordowania i uratował się, córka Weronika wyszła za mąż za Jana Łuszczaka i jeszcze przed mordowaniem zamieszkała w Smolarni. Weronika i jej rodzina po wojnie zamieszkała w Szczecinie.
|
37.
| WALCZAK |
Wdowiec ~1883-1943, żona Hanna umarła wcześniej, dzieci: Wiktor (ż. Katarzyna, przeżyli napad i po wojnie uciekli do Jarosławia), Franciszek ~1913 (ż.Augustyna ~1923-1943oraz 1 roczny synek +1943), Bronisław ~1925 (uciekł).
|
38.
| NIEDBAŁY | ~1895-1943?, żona ~1903-1943? i ich chyba sześcioro dzieci (podobno przeżyły pogrom). |
Bez wskazania lokalizacji
| ||
39. | LIŚKIEWICZ | IN. |
40. | BĄCIASZEK | Józef, żona Maria z d. Szyrma, dzieci: Kazimierz_Jan 8.09.1935, Witold, Genowefa, Ryszard oraz jeszcze syn i córka (I.N.). |
41. | OSTAPCZUK | Peter, członek bandy UPA. |
42. | SZTUNDA | IN. |
Brak więcej informacji. Proszę Państwa o pomoc w uzupełnianiu wykazu. Objaśnienie: rok w barwie: niebieskiej - śmierć z rąk bandytów ukraińskich (w tym tzw. "upa"). "1943?" - prawdopodobnie. |
| |||||
L.p.
| Informacje | ||||
1.
| Wojciech Liśkiewicz | [maj 2007] poz. 39. Zajmuję się pisaniem historii o rodzinie Liśkiewicz. Zbieram materiały od trzech lat. Proszę o kontakt. | wojciech.liskiewicz(a)neostrada.pl | ||
2.
| Edward Bąciaszek | [wrzesień 2008] poz. 40. | EBaciaszek(a)aol.com | ||
3.
| Andrzej Mielcarek | [październik 2009] poz.1-38 z wykazu umieszczonego we wspomnieniach Marii Roch z d. Tymoczko (rodzice w poz.13). | Strony o Wołyniu | ||
4.
| Elżbieta Pudłowska | [czerwiec 2011] uzup. poz. 19 | teosia1(a)vp.pl | ||
5.
| Czesław Kamiński | [maj 2011] poz. 41, [kwiecień 2012] korekta i uzup. w poz. 26, uzup. poz. 4. | czkamyk(a)op.pl | ||
6.
| Zbigniew Rokicki | [luty 2012] korekta i uzup. poz. 4. | z.rokicki6(a)upcpoczta.pl | ||
7.
| Dariusz Butyrowski | [wrzesień 2013] uzup. poz. 5 i 33 ze wspomnień Bolesława Sawy (http://www.wolyn.btx.pl/) | darek(a)gmx.de |
Data powstania strony: maj 2007 r., ostatnia edycja: kwiecień 2014 r.
podstrona jest częściąwww.wolyn.ovh.org
.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz